1356-1358 yillardagi Parij qo’zg’oloni

1356 yilda asirlikda bo’lgan frantsuz qiroli Ioann Gudning vorisi Dofin Charlz tomonidan to’plangan General Estates aslida shaharliklar qo’liga o’tib, Charlzga bir qator talablarni qo’ydi. Asosiysi, qirol o’zining barcha harakatlarida General Estates tomonidan saylangan maxsus kengash nazoratiga bo’ysunishi talabi edi. Daupin Charlz bu talablarni bajarishdan bosh tortdi va Estates Generalni tarqatib yubordi.

Daupinning bunday harakatlariga javoban Parijda shahar savdogar ustasi Etyen Marsel boshchiligida xalq qo’zg’oloni ko’tarildi. Qo’zg’olondan qo’rqib ketgan Dauphin Charlz yangi General Estatesni (1357) chaqirishga majbur bo’ldi, unga qo’zg’olondan qo’rqqan ko’plab ruhoniylar va zodagonlarning vakillari kelmadi. Shunday qilib, 1357 yildagi generallar yana shahar aholisining rahm-shafqatiga duchor bo’ldilar, ular endi davlat boshqaruvini tubdan isloh qilishni talab qildilar.

Charlz bir qator islohotlarni o’z ichiga olgan «Buyuk mart ordennasi» (dekreti) deb nomlangan hujjatni nashr etishga majbur bo’ldi. Hukumat hokimiyati aslida Estates General qo’liga o’tdi. Ushbu farmonga ko’ra, General Estates yiliga ikki marta qirollik ruxsatisiz, ya’ni mustaqil ravishda davlat ishlarini muhokama qilish uchun yig’ilish huquqini oldi. General Estates ruxsatisiz soliq yig’ish qat’iyan man etilgan. Nihoyat, Estates General qirollik maslahatchilarini tayinlash huquqini oldi.

Shu bilan birga, Charlz inglizlar bilan sulh tuzishga shoshildi va Frantsiya aholisiga General Estates tomonidan saylangan komissiyaga bo’ysunishni taqiqladi. Natijada 1358 yil fevralda Parijda yangi qoʻzgʻolon koʻtarildi. “1358-yil 22-fevral payshanba kuni ertalab..”, deb yozadi “Buyuk yilnomalar” muallifi, “savdogar usta (ya’ni Etyen Marsel.—Tahr.) Avliyo maydonga to‘planishni buyurdi. Ilya qurollangan barcha Parij hunarmandlariga saroy yaqinida. 3000 ga yaqin odam yig‘ildi… Shundan so‘ng savdogar usta bir necha tarafdorlari hamrohligida eng yuqori qavatda joylashgan saroydagi Monsenyor Dyukning (ya’ni Dofin Charlz – tahr.) xonasiga chiqdi; Ular o’sha erda gertsogni topdilar, unga savdogar ustasi qisqacha quyidagi nutqni aytdi: «Monsenyor! Ko’rganlaringga hayron bo’lmang, chunki buni qilish kerak!» Keyin qo’zg’olonchilar Dofin xonasida bo’lgan eng yuqori feodal zodagonlarining ikki vakiliga shoshilib, ularni o’ldirishdi. Biroq, Etyen Marsel Daupinning o’ziga to’liq xavfsizlik va himoyani va’da qildi.

Keyin Etyen Marsel shahar meriyasiga (shahar kengashi binosi) bordi va u erda u maydonda uni kutib turgan qurolli hunarmandlarning katta olomoniga murojaat qilib, barcha qilingan ishlar mamlakat manfaatlari uchun qilinganligini e’lon qildi. Etyen Marsel olomondan yordam so’radi. Qo’zg’olonchilar bir ovozdan hamma narsani ma’qullashlarini va «savdogar ustasi bilan yashashga va o’lishga tayyormiz» deb javob berishdi. Daupin qo’zg’olonchilarning talablarini qabul qildi va 1357 yil martdagi Buyuk Farmonni tasdiqladi.

Savdogar usta Etyen Marsel vakili bo’lgan boy shahar elitasi qirol hokimiyatini ommaning hujumlaridan himoya qilish va ta’minlash uchun har qanday yo’l bilan harakat qilganiga qaramay, Dofin Charlz, albatta, Parijda o’zini xavfsiz his qila olmadi. isyonkor xalq qo‘liga tushdi. Shuning uchun tez orada Dauphin yashirincha shahardan qochib ketdi va qo’zg’olonchilar bilan kurashish uchun qo’shin to’play boshladi. Bir muncha vaqt o’tgach, Dauphin yig’ilgan feodal qo’shinlari yordamida Frantsiyaning shimolidagi bir qator qal’alarni egallashga muvaffaq bo’ldi va poytaxtga oziq-ovqat olib boradigan Parijga yo’llarni kesib tashladi. Shahar ocharchilik tahdidi ostida edi.

Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan