Bolalar uchun majburiy emlashlar

Inson immuniteti organizmni turli infektsiyalarning rivojlanishidan ishonchli himoya qiladi.

Immunitet to’sig’i umumiy va o’ziga xos bo’lishi mumkin. Umumiy limfa tizimi, shilliq to’qimalar va tananing boshqa himoya tizimlarini o’z ichiga oladi, ular keng ko’lamli kasalliklarning rivojlanishiga to’sqinlik qiladi. Ba’zi kasalliklarni bostirish uchun tanada ma’lum bir immunitet to’sig’ini ishlab chiqaradigan antikorlar to’planadi. Organizmning patogen mikroorganizmlarga chidamliligini rivojlantirish va kuchaytirish uchun emlash qo’llaniladi. Bu tananing ma’lum virusli agentlarga qarshiligini oshirishga yordam beradigan antigenga xos komponentlarning kiritilishini ifodalaydi.

Emlash bitta yoki ko’p bo’lishi mumkin. Birinchi emlash tug’ruqxonada tug’ilgandan so’ng darhol amalga oshiriladi (virusli gepatit B ga qarshi). Emlash chaqaloqqa infektsiya xavfini sezilarli darajada kamaytiradi. Kichkintoy bo’lsa, organizmda o’ziga xos antikorlar mavjudligi sababli kasallik emlanmagan bolaga qaraganda ancha engilroq.

Nearmedic klinikasidagi pediatrlar sizga bolalik davridagi emlashlar bo’yicha har qanday savollar bo’yicha maslahat beradilar. Shifokorning kichkina bemor va uning ota-onasi bilan muloqoti do’stona muhitda o’tadi. Tajribali shifokorlar turli yoshdagi bolalar bilan tezda umumiy til topishadi va hatto eng murakkab atamalarni oddiy so’zlar bilan tushuntirishga qodir.

Emlash taqvimi

Bolalik davrida emlashlar taqvimi Rossiya Federatsiyasi Sog’liqni saqlash vazirligining buyruqlari va boshqa normativ hujjatlari bilan belgilanadi. Unda qaysi bemorni, qaysi yoshda va qaysi kasalliklarga qarshi emlash kerakligi haqida batafsil ma’lumot va ko’rsatmalar mavjud.

Bolalar uchun emlash jadvali ikki qismdan iborat maxsus rejadir:

1. Profilaktik emlashlarning milliy taqvimi xavfli va o’ta yuqumli kasalliklarga qarshi emlash rejasidir.
2. Epidemiya belgilari bo’yicha profilaktik emlash taqvimi – ma’lum bir mintaqa va ma’lum bir infektsiyaga qarshi kurash uchun alohida tuzilgan qo’shimcha dastur.

Epidemik ko’rsatkichlar uchun profilaktik emlash shomil ensefalitidan himoya qilish uchun emlashni o’z ichiga oladi. Ushbu guruhga vabo, tif isitmasi, gepatit A va boshqa ijtimoiy xavfli kasalliklarni yuqtirish xavfi yuqori bo’lgan odamlar o’rtasidagi faoliyat ham kiradi.

Tug’ilgandan 1 yoshgacha

Bolalar uchun emlash taqvimiga ko’ra, birinchi emlash tug’ruqxonada, chaqaloq tug’ilgandan keyingi dastlabki 24 soat ichida amalga oshiriladi. Yangi tug’ilgan chaqaloqni samarali immunizatsiya qilish uchun ma’lum yoshdan keyin vaktsinaning takroriy dozalari talab qilinishi mumkin.

• Tug’ilgandan keyingi dastlabki 24 soat ichida – virusli gepatit B ga qarshi birlamchi emlash;
• 3 kundan 7 kungacha – BCG – silga qarshi emlash;
• 1 oy – gepatit B ga qarshi revaktsinatsiya;
• 2 oy – xavf ostida bo’lgan yangi tug’ilgan chaqaloqlar uchun virusli gepatit B ga qarshi uchinchi emlash va pnevmokokk infektsiyasiga qarshi birlamchi emlash;
• 3 oy – difteriya, qoqshol, ko’k yo’talga qarshi birlamchi emlashlar va inaktivlangan poliomielitga qarshi emlash;
• 4 va 5 oy – poliomielit, qoqshol, ko’k yo’tal, difteriya va pnevmokokk infektsiyasidan kelib chiqadigan kasalliklarga qarshi inaktiv vaktsina bilan takroriy emlash;
• 6 oy – poliomielit, qoqshol, ko’k yo’tal, difteriya va gepatit B ga qarshi «jonli» vaksinaning uchinchi kiritilishi;
• 12 oy – qizilcha, qizamiq, parotit (parotit) ga qarshi preparatni birinchi yuborish.

Gepatit B vaktsinasi tug’ilgandan boshlab chaqaloqqa beriladigan birinchi emlashdir. Bu jigarga ta’sir qiluvchi xavfli yuqumli kasallik bo’lib, sirozning rivojlanishiga va boshqa jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. Vaktsina virusli oqsillarning yuqori konsentratsiyasini o’z ichiga oladi, bu esa 8 yoshgacha bo’lgan bolalarni ishonchli himoya qiladi. Asosiy xavf guruhiga onalari ushbu kasallikdan aziyat chekadigan bolalar kiradi. Ular uchun to’rtinchi protsedurani o’z ichiga olgan tezlashtirilgan emlash dasturi qo’llaniladi. Vaksinaga reaktsiya inyeksiya joyida qizarish va tana haroratining biroz oshishini o’z ichiga olishi mumkin.

BCG-M – bu odamlar uchun hech qanday xavf tug’dirmaydigan, zaiflashgan tirik qoramol tuberkulyozi tayoqchasi shtammlariga asoslangan vaktsina. Sil kasalligi – o’pka, miya va suyak tuzilmalarining shikastlanishi bilan kechadigan kasallik. Vaksinaning himoya ta’siri taxminan 7 yil davom etadi. Immunitet zaiflashgan taqdirda, 12 oyga etganidan keyin qo’shimcha emlash amalga oshiriladi. Yon ta’siri: in’ektsiya joyida ozgina qattiqlashishi yoki chandiq shakllanishi mumkin.

DTP – ko’k yo’tal, qoqshol va difteriyaga qarshi kombinatsiyalangan emlash. Bu kasalliklar yangi tug’ilgan chaqaloqlar uchun katta xavf tug’diradi, chunki… yuqori o’lim darajasi bilan birga keladi. Murakkab vaktsinada difteriya va tetanoz toksinlarining minimal konsentratsiyasi va faol bo’lmagan ko’k yo’tal tayoqchalari mavjud. Kechiktirilgan reaktsiyalar inyeksiya joyida terining qalinlashishi va qizarishi, zaiflik va tana haroratining oshishini o’z ichiga olishi mumkin.

Poliomielit – markaziy asab tizimi, oshqozon-ichak trakti va endokrin tizim organlariga ta’sir qiluvchi xavfli patologiya. Jiddiy asoratlar, shu jumladan falaj yoki o’lim. Bolaga virusli oqsillarga asoslangan inaktiv vaktsina yoki zaiflashtirilgan virusli vositalarni o’z ichiga olgan «jonli» vaktsina beriladi. Tananing poliomielitga qarshi chidamliligi 10 yilgacha davom etadi.

Parotit, qizamiq, qizilcha – bu og’ir kechishi va bir yoshgacha bo’lgan chaqaloqlar uchun xavfli asoratlarni rivojlanish ehtimoli yuqori bo’lgan patologiyalar. Qo’llaniladigan preparat zaiflashgan virusli patogenlarni o’z ichiga oladi, ular immunitetga javob berishga kafolatlanadi. Emlashdan keyin bolangizda ozgina isitma, ko’zlari yoki yonoqlari qizarishi, burun oqishi yoki limfa tugunlari shishishi mumkin.

Pnevmokokk infektsiyasi – yuqumli kasalliklar guruhi, jumladan artrit, o’tkir otitis media, pnevmoniya va pnevmokokk kelib chiqishi meningitlari, endokardit va Streptococcus pneumoniae mikroorganizmi keltirib chiqaradigan boshqa kasalliklar. Ko’pincha yuqumli jarayon ikkilamchi bo’lib, asosiy kasallikning fonida rivojlanadi.

1 yildan 3 yilgacha

1 yoshdan oshgan bolalar faqat takroriy emlashni oladi, chunki barcha birlamchi emlashlar birinchi yil davomida allaqachon qilingan.

1-3 yoshli bolalarga qanday emlashlar berilishi mumkin:

• 15 oy – pnevmokokk infektsiyasidan kelib chiqqan kasalliklarga qarshi emlashni joriy etish;
• 18 oy – Haemophilus influenzae turi b vaktsinasi, qoqshol, ko’k yo’tal, difteriya va poliomielitga qarshi preparatlarni yuborish;
• 20 oy – poliomielitga qarshi emlashning uchinchi kiritilishi.

Bola 1 yoshga to’lganidan keyin qancha emlash kerak? Bu savolga aniq javob Nearmedic klinikasidagi pediatr tomonidan bolaning sog’lig’i va rivojlanish xususiyatlarini hisobga olgan holda beriladi. 12 oydan boshlab emlashlar soni sezilarli darajada kamayadi.

3 yoshdan 18 yoshgacha

3 yoshdan oshgan bolalar uchun takroriy emlashlar ularning himoya ta’sirini kuchaytirish va uzaytirish uchun zarur.

Qayta emlash qaysi yoshda kerak?

• 6 yil – qizilcha, qizamiq va parotit (parotit) uchun preparatlarni qo’llash;
• 7 yil – difteriya va tetanozga qarshi BCG bilan takroriy emlash;
• 13 yoshda – qizilcha va virusli gepatit B dan;
• 14 yil – poliomielit, difteriya va qoqsholga qarshi «jonli» vaksinani joriy etish;
• 18 yoshda – tetanoz va difteriyaga qarshi takroriy emlash, keyin har 10 yilda bir marta amalga oshiriladi.

Pediatr bolaning sog’lig’i holatini va kontrendikatsiyalar mavjudligini hisobga olgan holda, bolani individual ravishda emlash kerakligini aniqlaydi.

Tana vazni 2 kg dan kam bo’lgan va tuxum oqi, xamirturush yoki aminoglikozidlarga allergik intoleransi bo’lgan yangi tug’ilgan chaqaloqlarga yoshga qarab emlash mumkin emas. Birlamchi emlashdan keyin asoratlar mavjudligi ham cheklov hisoblanadi.

Mutlaq kontrendikatsiyalar – asosiy immunitet tanqisligi, markaziy asab tizimining kasalliklari, tutilishlar va organizmdagi o’tkir yuqumli jarayonlarning rivojlanishi.