Yerga egalik huquqidan mahrum boʻlgan erkin dehqonlar hisobiga yirik yer egalarining oʻsishi ularning qullikka aylanishi bilan birga kechdi. Bankrot bo’lgan kichik mulkdor ko’pincha o’z yerlarini yirik yer egasiga berishga emas, balki shaxsan unga qaram bo’lishga, ya’ni erkinligini yo’qotishga majbur bo’lgan.
Dehqon nomidan qullik maktublarida “Falon akamga,” deb yozilgan edi. “Hamma biladiki, o’ta qashshoqlik va og’ir tashvishlar mening boshimga tushgan va menda yashash va kiyim-kechak mutlaqo yo’q. Shuning uchun, mening iltimosim bilan, eng katta ehtiyojim uchun, siz pulingizdan menga shunchalik qattiq narsalarni berishdan bosh tortmadingiz; lekin men bu qattiq to’lash uchun hech narsa yo’q. Shuning uchun men o’zimning erkin shaxsimni sizga qul qilishimni to’liq va ma’qullashni so’radim, toki bundan buyon siz o’zingizning tabiiy qullaringiz bilan qilish huquqiga ega bo’lgan hamma narsani, ya’ni sotish, almashish va jazolash uchun men bilan to’liq erkinlikka ega bo’lasiz. men.»
Erkin dehqonlar dastlab shaxsiy erkinliklarini yo’qotmasdan, yirik feodallarga va qulayroq shartlarga bog’liq bo’lib, go’yo yirik yer egasi (lotincha «commendatio» so’zidan olingan maqtov deb ataladigan) himoyasi ostida bo’lishlari mumkin edi. – «Men o’zimga ishonaman»). Ammo shunisi aniqki, dehqonni maqtash, qolaversa, uning qandaydir yirik yer egasining prekaristiga aylanishi ham xuddi shunday oqibatlarga olib keldi, ya’ni bu erkin dehqonning, qolaversa, uning avlodining ham krepostnoyga aylanishiga olib keldi.
Bu jarayonda davlat faol ishtirok etdi. Buni Buyuk Karl va uning bevosita vorislarining bir qator farmonlari tasdiqlaydi. O’z farmonlarida (kapitulyarlar, lotincha «caput» – «bosh» yoki «bosh» so’zidan kelib chiqqan holda, har bir farmon bo’limlarga bo’linganligi sababli) Charlz menejerlarga qirollik mulklarida yashovchi erkin dehqonlarni nazorat qilishni va ulardan jarima undirishni buyurdi. dehqonlar qirol saroyi foydasiga va ularni hukm qiladi. 818-820 yillarda barcha soliq to‘lovchilarni yerga biriktirib qo‘ygan, ya’ni ularni bir uchastkadan ikkinchisiga erkin ko‘chib o‘tish huquqidan mahrum etgan farmonlar chiqarildi. Karolingiyaliklar dehqonlarga yirik yer egalarini sudga berishni va ularning hokimiyatiga bo’ysunishni buyurdilar. Nihoyat, 847 yilgi kapitulyar har bir erkin odam, birinchi navbatda, dehqon o’zini senyor (master) deb topishni to’g’ridan-to’g’ri buyurdi. Shunday qilib, davlat franklar jamiyatida feodal munosabatlarining o’rnatilishiga faol yordam berdi.