Insonning shakllanishi va ibtidoiy jamoa tuzumining rivojlanishi bir qator ketma-ket bosqichlardan iborat bo’lib, V. I. Lenin o’zining «Davlat va inqilob» asarida insoniyat rivojlanishining dastlabki bosqichlari haqida gapirib, «tayoqlarni olgan maymunlar podasi» ni eslatib o’tadi. , «ibtidoiy odamlar» va «klan jamiyatlarida birlashgan xalqlar» (qabila jamoalari) haqida (Qarang: V.I. Lenin, Davlat va inqilob, Asarlar, 25-jild, 361-bet). Ushbu ta’riflar sovet fani tomonidan inson evolyutsiyasi va jamiyat shakllanishining ketma-ket o’zgarib turadigan uchta turli bosqichlarini belgilash uchun qabul qilingan.

Dastlabki ikki bosqich – eng qadimgi ajdodlarimiz hayvonot olamidan ajralib chiqqan davr. Natijada ular sayyoramiz tarixida burilish nuqtasi bo’lib, mehnat va jamiyat taraqqiyotining uzoq, mashaqqatli va murakkab, ammo buyuk yo’lini ochdi, u tabiat ustidan kuchsizlikdan insonning unga nisbatan tobora kuchayib borayotgan qudratiga o’tdi. .
Insoniyat tarixining ushbu dastlabki bosqichlarida, qolaversa, butun ibtidoiy tarixda sodir bo‘lgan voqealar rivojini to‘liqroq tasavvur qilish uchun, avvalo, tabiiy-geografik vaziyatni, tarixdagi o‘sha voqealarni yodda tutish zarur. globus, uning fonida uzoq ajdodlarimiz hayotida o’zgarishlar yuz berdi, ko’p jihatdan ular atrofidagi tabiatning o’zgarishi bilan chambarchas bog’liq.
Ma’lumki, Yer tarixi to’rt davrga bo’lingan: arxey, paleozoy, mezozoy va kaynozoy. Oxirgi davr bugungi kungacha davom etmoqda. Bu davrlarning har biri oʻz navbatida bir qancha davrlarga boʻlinadi. Taxminan 1/2 milliard yil davom etgan arxey (“asl”) erasining ikkinchi yarmidagina er yuzida avval oddiy organizmlar, soʻngra suv oʻtlari, gubkalar, koelenteratlar, mollyuskalar va annelidlar shaklida hayot paydo boʻldi. Ba’zida er yuzida hayotning paydo bo’lish vaqti maxsus davrga – proterozoyga («ilk hayot» davri) ajratiladi. Taxminan 325 million yil davom etgan paleozoy davrida («qadimgi hayot» davri) baliqlar, hasharotlar, amfibiyalar, sudraluvchilar, shuningdek, quruqlikdagi spora o’simliklari paydo bo’ldi. Taxminan 115 million yil davom etgan mezozoy davri («o’rta hayot» davri) ulkan sudralib yuruvchilarning rivojlanish davri edi. Kaynozoy erasi («yangi hayot davri», sutemizuvchilarning hukmronligi davri) ikkita katta davrga bo’lingan: uchlamchi va to’rtlamchi.