IX bob. Sovet xalqining xorijiy interventsiya va ichki aksilinqilobga qarshi kurashi

Buyuk Oktyabr Sotsialistik inqilobi butun dunyoda kapitalistlar orasida qo’rquv va nafrat uyg’otdi, ular hukmronligining mo’rtligini ochib berdi, ekspluatatorlar zulmini ag’darish imkoniyatini amalda isbotladi. Chet el kapitalistlarini Rossiyadagi zavodlari, konsessiyalari va kapital qoʻyilmalaridan mahrum qildi, Nyu-York, London, Parij va Berlindagi bankirlar va ishlab chiqaruvchilarning manfaatlariga nozik zarba berdi.

Oktyabr inqilobi tinchlik shiori ostida g’alaba qozondi. Ikkala urushayotgan lagerning imperialistlari Sovet Rossiyasining tinchlik uchun kurashi va uning imperialistik urushdan chiqishi barcha mamlakatlarda tinchlikka intilishni kuchaytiradi, deb qo’rqishdi. Shunday qilib, urush ishi, imperialistlar ishiga jiddiy tahdid solindi.

Kapitalistik mamlakatlarning hukmron doiralari Oktyabr inqilobining xalqaro ishchilar harakatiga, mazlum xalqlarning ozodlik kurashiga ma’naviy ta’siridan ham xavfsiragan edi. O’zining mavjudligi bilan butun dunyoni inqilob qilgan Sovet davlati butun ekspluatatsiya qilingan insoniyatni jalb qilish markaziga aylandi.

Imperialistlarning Sovet davlatiga nisbatan murosasiz sinfiy dushmanligi Oktyabr inqilobining birinchi kunlaridanoq namoyon bo’ldi. Bu dushmanlik Sovetlar Respublikasining ichki ishlariga, harbiy interventsiyani tashkil etishga bevosita aralashishga olib keldi, uning maqsadi Sovet hokimiyatini ag’darish, burjua-pomeshklik tuzumini tiklash, Rossiyani qul qilish va parchalash edi.

Interventsiyachilar rus aksilinqilobida ittifoqchi topdilar. Rossiyada ag‘darilgan yer egalari va kapitalistlarning ekspluatator sinflari, kadetlar, mensheviklar, sotsialistik inqilobchilar, anarxistlar, burjua millatchilarining aksilinqilobiy partiyalari sahnani ixtiyoriy ravishda tark etishni xohlamadilar. Ekspluatatorlarning qarshiligi sinfiy kurashning eng keskin shakli – fuqarolar urushiga olib keldi. Bu urush nisbatan tez tugashi mumkin edi, chunki Sovet hukumati kuchlarning ulkan ustunligiga ega edi. Lekin ichki aksilinqilob xorijiy imperialistlardan harbiy, siyosiy va iqtisodiy yordam oldi. Natijada fuqarolar urushi avjiga chiqdi, uzoq davom etdi va Rossiya xalqlaridan juda katta qurbonlar va mahrumliklarni talab qildi.

Tashqi va ichki antisovet kuchlari chuqur reaktsion ittifoqqa birlashdilar, uning maqsadi tarixning progressiv rivojlanishini o’zgartirish yoki hech bo’lmaganda kechiktirish edi. Uning ishtirokchilari o’rtasida jiddiy kelishmovchiliklar mavjud edi. Rus burjuaziyasi oʻz manfaatlari va foydalarini himoya qilish uchun hokimiyat tepasiga qaytishni istadi, chet el imperialistlari esa uning hisobidan Rossiya iqtisodiyoti va siyosatidagi oʻz mavqeini yanada mustahkamlashga intildi. Rus burjuaziyasi kuchsiz taraf boʻlib, barcha yon bosishlarga yoʻl qoʻyib, mamlakat hududlari va boyliklarini uyalmasdan oldi-sotdi qildi.

Antisovet aralashuvida kapitalistik dunyoning barcha yirik davlatlari va ko’plab kichik davlatlar ozmi-ko’pmi ishtirok etdilar. Avstriya-Germaniya bloki davlatlari ham, Antanta davlatlari ham Sovet Respublikasiga qarshi qurol ko’tardilar. Ular Sovet Rossiyasiga oʻz qoʻshinlarini joʻnatib, intervensiyaga katta miqdorda mablagʻ sarfladilar, oq gvardiyachi aksilinqilobchilarni pul, qurol-yarogʻ, oʻq-dorilar va jihozlar bilan taʼminladilar.

Interventsiyaning asosiy tashkilotchilari va ishtirokchilari Angliya, Frantsiya, Yaponiya va Amerika Qo’shma Shtatlari edi. O’zining haqiqiy imperialistik maqsadlarini ikkiyuzlamachilik bilan yashirgan Qo’shma Shtatlar hukumati – kapitalistik dunyoning eng boy mamlakati, antisovet kuchlarini qo’llab-quvvatlash uchun eng katta moddiy resurslarga ega bo’lib, haqiqatda interventsion blokda eng faol ishtirok etdi. Amerika qo’shinlari Rossiya hududida – Shimoliy va Uzoq Sharqda qurolli aralashuvni amalga oshirdi. Amerika diplomatlari, davlat va harbiy arboblari Sovet Ittifoqiga qarshi fitnalar tayyorladilar, Sovet Rossiyasiga qarshi davlatlar koalitsiyalarini tuzdilar. V. I. Lenin ta’kidlaganidek, «Amerikalik milliarderlar, bu zamonaviy qul egalari, birinchi sotsialistik Letterni bo’g’ish maqsadida ingliz-yapon hayvonlarining qurolli kampaniyasiga to’g’ridan-to’g’ri yoki bilvosita, ochiq yoki ikkiyuzlamachilikka rozilik berib, qonli imperializmning qonli tarixida ayniqsa fojiali sahifa ochdilar.» Ishchilar, 28-jild, 44-bet ).

Barcha mamlakatlarning imperialistlarini Sovet davlatini yo’q qilish istagi birlashtirdi, lekin imperialistik kuchlarning har biri ham o’z g’arazli maqsadlarini ko’zladi, raqobatchilarni chetga surib, eng foydali pozitsiyalarni egallashga harakat qildi. Murosasiz imperialistik qarama-qarshiliklar nafaqat urushayotgan ikki guruh – Antanta va To’rtlik ittifoqi o’rtasida, balki Angliya-Frantsiya-Amerika-Yaponiya bloki doirasida ham aniqlandi: AQSH va Yaponiya o’rtasida, Angliya va Frantsiya o’rtasida, ular bilan AQSh o’rtasida va hokazo.

Leave a Reply