Abbosiylar xalifaligiga 9—10-asrlar oxiridagi Zinj qoʻzgʻolonidan kam boʻlmagan kuchli zarba berildi. Qarmatiylar harakati Suriya, Iroq, Bahrayn, Yaman va Xurosondagi eng qashshoq badaviylar, dehqonlar va hunarmandlarning keng antifeodal harakatidir. Qarmatiylarning yashirin tashkiloti (“Qarmat” soʻzining kelib chiqishi aniq emas) Zinj qoʻzgʻoloni davrida, ehtimol, hunarmandchilik muhitida rivojlangan. Karmatiyaliklar ijtimoiy tenglik (ammo bu qullarga taalluqli emas) va mulk jamiyati shiorlarini ilgari surdilar. Qarmatiylar harakatining mafkuraviy shakli ismoiliylar tariqati edi. Qarmatiylar Ali va Fotimaning avlodlari bo‘lgan ismoiliy boshliqlarini o‘zlarining oliy rahbarlari deb tan olishgan. Boshning nomi hech qachon aytilmagan va mazhabchilar ommasiga noma’lum edi. Rahbar va uning atrofidagilar va’z qilish va qo’zg’olonlarni tayyorlash uchun turli hududlarga missionerlarni (dai) yubordilar.
Qarmatiylarning birinchi qoʻzgʻoloni 890-yilda Iroqning Vosit shahri yaqinida boʻlgan. Qoʻzgʻolon rahbari, Karmat laqabli Hamdan Kufa yaqinida qoʻzgʻolonchilarning shtab-kvartirasini tuzib, ular oʻz daromadlarining beshdan bir qismini davlat xazinasiga qoʻshishga vaʼda berdilar. Karmatiyaliklar iste’mol vositalarini teng taqsimlashni joriy etishga harakat qilishdi va birodarlik taomlarini tashkil qilishdi. 894-yilda Bahraynda qarmatiylar qoʻzgʻoloni boʻldi. 899 yilda qoʻzgʻolonchilar Lahsa shahrini egallab, uni Bahraynda yangi tashkil etilgan Qarmatiya davlatining poytaxti deb eʼlon qildilar. U bir yarim asrdan ko’proq vaqt davomida mavjud edi.
900 yilda qarmatiyalik Dai Zikraveych Suriya cho’lidagi badaviylarni qo’zg’olonga chaqirdi. Qoʻzgʻolon Suriya va quyi Iroq boʻylab tarqaldi; 901 yilda qarmatiylar Damashqni qamal qildilar. Quyi Iroqdagi qoʻzgʻolon xalifa qoʻshinlari tomonidan 906-yilda qon toʻkilishiga gʻarq boʻldi, ammo Suriya va Falastinning baʼzi hududlarida qarmatiylar 10-asr davomida kurashni davom ettirdilar. 902 yildan 10-asrning 40-yillarigacha. Xuroson va Oʻrta Osiyoda qarmatiylar qoʻzgʻolonlari boʻlgan.
11-asr oʻrtalarida Lahsaga tashrif buyurgan ismoiliy shoir-sayohatchi Nosir Xosrov Bahraynda qarmatiylar tomonidan oʻrnatilgan ijtimoiy tuzumning tavsifini qoldirgan. Bahraynning asosiy aholisi, bu tavsifga ko’ra, erkin dehqonlar va hunarmandlardan iborat edi. Ularning hech biri soliq to’lamagan. Laxsa shahri xurmozorlar va ekin maydonlari bilan o’ralgan edi. Davlatga oltita hukmdor va ularning olti nafar yordamchisi (yezir)dan iborat kengash boshchilik qilgan. Davlat 30 ming qora tanli va efiopiyalik sotib olingan qullarga ega bo’lib, ularni dala va bog’larda ishlash uchun dehqonlarga bergan. Bu bizning eramizning birinchi asrlariga xos bo’lgan jamoa quldorligini qayta tiklashga urinish edi. Ehtiyojmand fermer va hunarmandlarga davlat g‘aznasidan foizsiz kreditlar ajratildi. Militsiya tarkibida 20 ming kishi bor edi. Bahrayndagi qarmatiylarning masjidlari bo‘lmagan, qonun bilan belgilangan namoz o‘qimagan, ro‘za tutmagan va ular o‘rtasida o‘rnashib qolgan barcha din va mazhab tarafdorlariga to‘liq bag‘rikenglik bilan munosabatda bo‘lgan.
10-asrning o’rtalariga kelib. Feodal tarqoqlikning kuchayishi, Gʻarbiy va Oʻrta Osiyo davlatlarining ozodlik kurashi, ekspluatatsiya qilinayotgan xalq qoʻzgʻolonlari natijasida zaiflashgan xalifalikning siyosiy tarqoqligi tugadi. Gʻarbiy Eronda vujudga kelgan Bundlar sulolasi (935 yildan) 945 yilda Bagʻdod bilan birga Iroqni ham egallab, abbosiy xalifani dunyoviy (siyosiy) hokimiyatdan mahrum qildi va ular uchun faqat maʼnaviy kuchni saqlab qoldi. Bundlar Abbosiy xalifasidan uning oilaviy mulklarining katta qismini tortib oldilar, uni oddiy feodal mulkdor sifatida iqto huquqiga ega bo‘lgan bir mulk qoldirib, uni boshqarish uchun faqat bitta kotibni saqlashga ruxsat berdilar.