Yuqori paleolitda odamlarning turmush tarzi sezilarli darajada murakkablashdi, ibtidoiy jamoa tuzilishi rivojlandi. Neandertallarning ayrim guruhlari, ehtimol, begona va hatto bir-biriga dushman edi. Turli guruhlarning yaqinlashishi uchun ekzogamiyaning paydo bo’lishi, ya’ni urug’ ichidagi nikoh munosabatlarining taqiqlanishi va turli urug’lar vakillari o’rtasida doimiy nikoh munosabatlarining o’rnatilishi katta ahamiyatga ega edi. Ijtimoiy munosabatlarning kuchayib borayotgan rivojlanishi va murakkabligini ko’rsatuvchi ekzogamiyaning ijtimoiy institut sifatida o’rnatilishini yuqori paleolit davriga bog’lash mumkin.
Yuqori paleolitda ovning mahsuldorligi oshishi erkaklar va ayollar mehnatining yanada aniq taqsimlanishiga yordam berdi. Ba’zilar doimiy ravishda ov qilish bilan band edilar, boshqalari nisbatan sedentarizmning rivojlanishi bilan (ovning yuqori mahsuldorligi tufayli) guruhning tobora murakkablashib borayotgan iqtisodiyotini boshqarib, lagerlarda ko’proq vaqt o’tkazdilar. Ayollar ozmi-koʻpmi oʻtroq hayotda kiyim-kechak, turli idishlar yasagan, yegulik va texnik oʻsimliklarni, masalan, toʻquvchilik uchun ishlatiladigan oʻsimliklarni yigʻib, ovqat tayyorlashgan. Bundan tashqari, jamoat uylarida ayollar bekasi bo’lgan, erlari esa bu erda begona bo’lganligi juda muhimdir.
Klan tizimining ushbu bosqichiga xos bo’lgan guruh nikohi hukmronligi ostida, otasi aniq noma’lum bo’lganida, bolalar, albatta, ayollarga tegishli bo’lib, bu ayol-onaning ijtimoiy roli va ta’sirini kuchaytirdi.
Bularning barchasi ibtidoiy jamoa munosabatlarining yangi shakli – ona urug’lari jamoasi uchun asos bo’lib xizmat qildi.
Hozirgi vaqtda onalik naslining shakllanishining bevosita ko’rsatkichlari, bir tomondan, kommunal uy-joylar, ikkinchidan, ayollarning keng tarqalgan tasvirlari bo’lib, ularda folklordan ma’lum bo’lgan ayol ajdodlarining tasvirlarini ko’rish mumkin, masalan, ayollar orasida. eskimoslar va aleutlar.
Yuqori paleolit davridagi odamlarning ijtimoiy hayotining yanada murakkablashishi asosida ular madaniyatining barcha sohalarida sezilarli o’zgarishlar ro’y berdi: etarlicha rivojlangan san’at paydo bo’ldi va mehnat amaliyotida odam tajriba va ijobiy bilimlarni to’pladi.