Ta’kidlanganidek, skelet o’z rivojlanishida 3 bosqichdan o’tadi: biriktiruvchi to’qima, xaftaga tushadigan va suyak. Bir bosqichdan ikkinchisiga o’tish suyaklar orasidagi bo’shliqda joylashgan to’qimalarning o’zgarishi bilan ham bog’liq bo’lganligi sababli, ularning rivojlanishida suyak bo’g’imlari bir xil 3 bosqichdan o’tadi, buning natijasida sinartrozning 3 turi ajralib turadi : I. Tugʻilgandan keyin suyaklar orasida biriktiruvchi toʻqima qolsa, u holda suyaklar biriktiruvchi toʻqima – articulationes fibrosae (fibra, lot. – tola) orqali bogʻlanadi. sindesmoz (sin – s, desme – ligament), sindesmoz. II. Agar suyaklar orasidagi boʻshliqda biriktiruvchi toʻqima tugʻilgandan keyin qoladigan xaftaga aylansa, u holda suyaklar xaftaga tushadigan toʻqima – articulationes cartilagineae (cartilago, lat. – xaftaga) orqali bogʻlanadi. sinxondroz (xondros, yunoncha – xaftaga), sinxondroz. III. Nihoyat, suyaklar orasidagi bo’shliqda biriktiruvchi to’qima suyakka (desmal osteogenez bilan) yoki avval xaftaga, keyin esa suyakka (xondral osteogenez bilan) aylansa, suyaklar suyak to’qimasi – sinostoz (BNA) orqali bog’lanadi. Suyaklarning ulanish tabiati bir shaxsning hayoti davomida doimiy emas. Ossifikatsiyaning 3 bosqichiga ko’ra, sindesmozlar sinxondroz va sinostozlarga aylanishi mumkin. Ikkinchisi skelet rivojlanishining yakuniy bosqichidir. Uzluksiz suyak birikmalari (sinartrozlar) : A – sindesmoz; B – sinxondroz; B – simfiz; G, D, E – ta’sir qiluvchi (tish-alveolyar aloqa); F – tishli tikuv; Z – qisqichbaqasimon tikuv; I – tekis (uyg’un) tikuv; K – suyaklararo membrana; L – ligamentlar Sindesmoz, articulatio fibrosa – suyaklarning biriktiruvchi to’qima orqali uzluksiz bog’lanishi. 1. Agar biriktiruvchi to’qima suyaklar orasidagi katta bo’shliqni to’ldirsa, unda bunday aloqa shaklini oladi interosseous membranalar , membrana interossea, masalan, bilak yoki pastki oyoq suyaklari o’rtasida. 2. Agar oraliq biriktiruvchi to’qima tolali to’plamlarning tuzilishiga ega bo’lsa, unda tolali ligamentlar , ligamentlar (peshonaning orqa miya ustunining ligamentlari) olinadi. Ba’zi joylarda (masalan, umurtqa yoylari orasidagi) ligamentlar elastik biriktiruvchi to’qimadan iborat (sinelastoz – BNA); ular sarg’ish rangga ega (ligg. flava). 3. Oraliq biriktiruvchi to’qima bosh suyagining suyaklari orasidagi yupqa qatlam xarakterini olganida, tikuvlar , choklar olinadi. Birlashtiruvchi suyak qirralarining shakliga ko’ra quyidagi tikuvlar ajralib turadi : a) tishli, sutura serrata, bir suyakning chetidagi tishlar ikkinchisining tishlari orasidagi bo’shliqlarga (bosh suyagining ko’p suyaklari orasiga) sig’ganda. ); b) bir suyakning qirrasi ikkinchisining qirrasi bilan ustma-ust tushsa (chaqchaq va parietal suyaklarning chetlari o’rtasida) qobiqli, sutura squamosa; v) tekis, sutura plana, – tishli bo’lmagan qirralarning (yuz bosh suyagining suyaklari orasiga) mos kelishi. Sinxondroz, articulatio cartilaginea – suyaklarning xaftaga to’qimasi orqali uzluksiz bog’lanishi va xaftaga fizik xususiyatlari tufayli elastik bog’lanishdir. Sinxondroz bilan harakatlar tabiatda kichik va buloqli. Ular xaftaga qatlamining qalinligiga bog’liq: u qanchalik qalin bo’lsa, harakatchanlik shunchalik katta bo’ladi. Xaftaga tushadigan to’qimalarning (gialin yoki tolali) xususiyatlariga ko’ra ular quyidagilarga bo’linadi: 1) gialin sindromi, masalan, birinchi qovurg’a va sternum o’rtasidagi, 2) tolali sinxondroz. Ikkinchisi mexanik ta’sirlarga, masalan, vertebra jismlari o’rtasida katta qarshilik mavjud bo’lgan joyda sodir bo’ladi. Bu erda tolali sinxondroz, ularning elastikligi tufayli, buferlar, yumshatuvchi zarbalar va zarbalar rolini o’ynaydi. Yashilish muddatiga ko’ra, sinxondrozlar: 1. Vaqtinchalik – ular faqat ma’lum bir yoshga qadar mavjud bo’lib, keyin ular sinostozlar bilan almashtiriladi, masalan, epifiz va metafiz o’rtasidagi yoki pastki oyoqning uchta suyagi orasidagi sinxondrozlar. kamar, bitta tos suyagiga birlashadi. Vaqtinchalik sinxondrozlar skelet rivojlanishining ikkinchi bosqichini ifodalaydi. 2. Doimiy – hayot davomida mavjud bo’ladi, masalan, chakka suyagi piramidasi va sfenoid suyagi o’rtasida, piramida va oksipital suyak o’rtasida sinxondroz. Agar sinxondrozning markazida artikulyar yuzalar va kapsula bilan haqiqiy bo’g’im bo’shlig’i xarakteriga ega bo’lmagan tor bo’shliq hosil bo’lsa, unda bunday bog’lanish uzluksizdan uzluksiz – bo’g’imlarga o’tish xususiyatiga ega bo’lib, simfiz, simfiz deb ataladi. , masalan, pubik simfiz, simfiz pubica. Simfiz bo’g’imlarning qisqarishi natijasida uzluksiz bog’lanishdan uzluksiz bog’lanishga teskari o’tish natijasida ham hosil bo’lishi mumkin, masalan, ba’zi umurtqali hayvonlarda bir qator umurtqali umurtqalarning tanasi o’rtasida disk intervertebralisdagi bo’shliq qoladi; artikulyar bo’shliq.
Источник: https://meduniver.com/Medical/Anatom/26.html MedUniver