1328 yilda Kapetiyaliklar sulolasi (to’g’ridan-to’g’ri chiziqda) to’xtadi, chunki Filipp IV ning o’g’illaridan hech biri erkak avlodini qoldirmadi. Shuning uchun fransuz feodallari qirollik taxtiga yangi sulola vakili – Kapetlar oilasining yosh avlodi Valualarni sayladilar. Shu bilan birga, Filipp IV ning ona tomonidan nabirasi bo’lgan ingliz qiroli Edvard III ham frantsuz taxtiga da’vo qildi. Bu sulolaviy da’volar 1337 yilda Angliya va Frantsiya o’rtasida urush boshlanishiga bahona bo’lib xizmat qildi, bu esa tarixdagi eng uzoq davom etgan «Yuz yillik urush» deb nomlangan urushning boshlanishi edi. Urushning asl sababi, albatta, sulolaviy da’volar emas, balki Frantsiya va Angliyaning boy sanoat Flandriyani egallash uchun kurashi va ingliz qirollarining qit’ada yo’qolgan hududlarni qayta tiklashga intilishi edi. Yersiz Ioann boshchiligidagi Angliya, o’z navbatida, Frantsiyani hali ham Gvienna (Akvitaniya) ning bir qismiga egalik qilgan inglizlardan siqib chiqarishga umid qildi.
Urushdagi dastlabki muvaffaqiyat Angliya tomonida bo’ldi, u ikkita yirik jangda – Crécy (1346) va Poitiersda (1356) frantsuz qo’shinlari ustidan yirik g’alabalarga erishdi. Frantsiya armiyasining Poitiersda mag’lubiyatga uchragan Frantsiyadagi taassurotlari tom ma’noda hayratlanarli edi. “Odamlar jang maydonidan qaytgan ritsarlarga shunday katta nafrat va qoralash bilan munosabatda bo‘ldilarki, yaxshi shaharlarda hamma ularni tayoq bilan kutib oldi…” deb yozgan zamondoshlaridan biri. Frantsiya uchun yuz yillik urush ana shunday katta muvaffaqiyatsizliklar bilan boshlandi.
Harbiy mag’lubiyatlar birinchi Valoisning har qanday obro’siga putur etkazganini tushunish mumkin. Kresidagi mag’lubiyatdan so’ng Filipp VI tomonidan chaqirilgan General Estatesda shahar aholisi qirol siyosati va qirol maslahatchilaridan noroziligini ochiqchasiga izhor qildi. Omma uchun yanada qiyin bo’lgan narsa Puatyedagi mag’lubiyat edi. Urushdan eng ko‘p jabr ko‘rgan dehqonlar edi. Ularning xo‘jaliklari vayron bo‘ldi, harbiy xarajatlar tufayli feodal ekspluatatsiyasi kuchaydi. Shu sababli, dehqonlar ommasi orasida mavjud tartibdan norozilik kuchayib bordi.
Xuddi shu norozilik shaharlarda kuchaydi. Urush hunarmandchilik va savdoga putur etkazdi. Hunarmandlar ustaxonalarini yopishga, shogird va shogirdlarni ko’chaga tashlashga majbur bo’lishdi. Shahar aholisi urush olib borish uchun to’lagan og’ir soliqlar, ular ishonganidek, butunlay behuda ketdi, chunki ritsarlar birin-ketin mag’lubiyatga uchradi. Urushning muvaffaqiyatsiz o’tishi hukumatning mamlakat mudofaasini tashkil eta olmaganligi va undan chet el bosqinchilarini quvib chiqara olmaganidan dalolat berdi. Shahar aholisining barcha qatlamlarini qamrab olgan hukumatdan eng aniq norozilik eng yirik savdo va hunarmandchilik markazi va Frantsiyaning poytaxti Parijda namoyon bo’ldi.
«Buyuk frantsuz yilnomalari» qo’lyozmasidan Simon Marmionning miniatyurasi (Buvin jangi, 1214). XV asr